İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Duyurusu: Sigortalı İşçi Çalıştıran İşveren Hem Kendi Kazanır Hem De Ülkesi Kazanır.

İşverenlerin ve çalışanların sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini yeterince anlamamaları, kayıt dışı istihdama neden olan birçok nedenden biridir. Bu nedenle, Sosyal Güvenlik Kurumu olarak, kayıtlı istihdamı teşvik etmek için rehberlik anlayışını esas alan bir yaklaşımla çalışmaktayız.

SOSYAL GÜVENLİK NEDİR?

Sosyal güvenlik, toplumsal dayanışmayı kurumsal ve düzenli hale getirmekte ve tüm ülke vatandaşlarına hak olarak sunmaktadır. Bu, zor durumda olanlara yardım edilmesini daha iyi durumda olan kişilerin vicdanına veya yardımına bırakmaz.

Sosyal güvenlik sistemi, vatandaşlara sağlık hizmeti vermeyi, asgari bir gelir düzeyi sağlamayı ve kişileri mesleki, fiziksel ve sosyo-ekonomik tehlikelerden korumayı ve bu tehlikelerden kaynaklanan zararları gidermeyi amaçlar.

Anayasamızın 60. maddesi, “Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir” diyor ve bu hak ülkemizde anayasal bir haktır. Teşkilatın kurulması, “Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar” olarak belirlenmiştir.

Çalışanların sosyal güvenlik sistemine katılımı hem bir hak hem de bir yükümlülüktür. Çalışmaya başlayan herkesin yasal olarak sosyal güvenlik sistemine kayıtlı olması gerekir. Çalışanlar, işverenlerinden bu hakkın yasal olarak yerine getirilip getirilmediğini sorgulama ve yerine getirilmediği takdirde yasal yollara başvurma hakkına sahiptir.

İşverenler, hem kendisini hem de yanında çalışan kişileri Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmek zorundadır.

Sigortalı çalışanlar, sosyal güvenlik sisteminin birçok avantajından yararlanabilir. Bunlardan önemli bazıları şunlardır: Sigortalı çalışanlar ve aileleri sağlık hizmetleri alabilirler.

İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hali nedeniyle çalışamadığı sürelerde, sigortalı çalışanlara işveren tarafından ödenmeyen maaşın bir kısmı ödenir.

İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle kısmen veya tamamen çalışamaz hale gelen sigortalı çalışanlara iş göremezlik geliri verilir.

Sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmesi durumunda, sigortalının aile bireylerine ölüm geliri verilir.

• Sigortalı herhangi bir şekilde yaralanıp çalışamazsa malullük aylığı alır.

Sigortalı, belirli bir yaşa geldiğinde prim şartlarını karşılamaya devam ederse yaşlılık aylığı alır.

• Sigortalının ölümü durumunda, sigortalının eşi, çocukları ve anne ve babasına ölüm aylığı bağlanır.

• Cenaze yardımı ve emzirme ödeneği ödemeleri yapılır.

KAYIT DIŞI PERSONEL VE SONUÇLARI

Kayıt dışı istihdam, çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumuna hiç bildirilmemesi veya ücretleri hakkında yeterli bilgi verilmemesi anlamına gelir.

Sigortasız işçi çalıştırma durumunda olduğu gibi, ödenen ücretlerin veya çalışma sürelerinin eksik bildirilmesi de kayıt dışı istihdam olarak kabul edilir.

Sigortalı olarak çalıştırılmak, hem işverenler hem de çalışanlar için anayasal bir haktır. İşverenlerin çalışanlarını sigortasız olarak çalıştırma hakları olmadığı gibi, çalışanların da sigortasız olarak çalışmak veya sigortasız olarak çalışmayı isteme hakları yoktur.

Bu şekilde çalışmayı isteyen kişilerin sigortasız olarak çalıştırıldığının tespit edilmesi durumunda işverenler mağdur olabilmektedir. İşverenler kendileri için kötü niyetli olmamalarına rağmen mağdur olabilmektedir.

Özellikle emekli aylığı alan, dul veya yetim aylığı alan, sosyal yardım alan veya bakmakla yükümlü olan bazı kişilerin sigortasız çalışmayı tercih ettikleri bilinmektedir. Bu kişilerin sigortasız çalışma konusundaki talepleri karşısında işverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmeleri ve mağdur olmamaları için gereken önlemleri almaları gerekmektedir.

Kayıt dışı istihdam, toplumun ekonomik ve sosyal normlarını olumsuz etkiler. Kayıt dışı istihdam, hem işverenler hem de çalışanlar için çok sayıda zararlıdır.

KAYIT DIŞI İSTİHDAMIN ÇALIŞANLARA ETKİLERİ

Kayıt dışı çalışanlar emekli olma hakkına sahip değildir. Çalışamaz hale geldiğinde başkalarının yardımına ihtiyacı vardır.

• Herhangi bir nedenle yaralanıp çalışmak zorunda kaldığınız durumlarda malullük aylığından yararlanılamaz.

• Öldüklerinde ölüm aylığı hakkından yararlanamazlar.

• İşsiz kalırsa işsizlik sigortasından yararlanamaz.

• Genel sağlık sigortası primlerinin kendileri tarafından ödenmesi mümkündür. Analık veya hasta olduğunda, kendisi ve ailesi için istenmeyen olaylarla karşılaşma olasılığı daha yüksektir.

• Meslek hastalığı ve iş kazalarına karşı alınması gereken önlemler olmadan çalışmak zorunda kalırlar. İş kazası veya meslek hastalığı durumunda ise haklardan yararlanamama riski yüksektir.

• Ücret ve diğer sosyal haklar konusunda Kanunların sağladığı korumadan yoksun olarak daha kötü koşullarda çalışırlar.

• İhbar ve kıdem tazminatı alamazlar.

• Yıllık, haftalık ve doğum izni gibi haklardan yararlanamazlar.

KAYIT DIŞI İSTİHDAMDAN İŞVERENLER

• Yapılacak denetimler ve bulgular, yüksek idari para cezasına neden olur. Bunun bir sonucu olarak işyeri kapanma riski de vardır.

Kayıt dışı işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenlere uygulanacak idari para cezaları, belgeye ve işverene göre değişir. Örneğin, bir işçinin bir yıl boyunca kayıt dışı çalıştırıldığının tespit edilmesi durumunda, 14 asgari ücrete kadar para cezasına çarptırılması mümkündür.

Ayrıca, bu çalışmalardan alınan primler gecikme cezası ve faiz dahil olmak üzere ücretlendirilir.

Bu işyerlerinin yararlandığı sigorta prim teşvikleri sona eriyor.

İş kazaları ve meslek hastalıkları meydana geldiğinde hem devlet hem de çalışanlar ağır idari ve adli sorumluluklarla karşı karşıyadır.

• Piyasa dengesinin bozulmasına ve haksız rekabete neden olur.

• Devlet ve özel sektör teşviklerinden, hibelerden ve kredi avantajlarından yararlanılamaz.

• Gider yazma ve vergi indirimi gibi avantajlardan yararlanma hakkı yoktur.

• Çalışanların üretkenliği ve motivasyonu azalır.

Ölçek ekonomilerinden yararlanamadıkları için büyüyemezler ve marka yaratma ve pazarlama şansları azalır.

Devlet yönetimi üzerindeki etkileri

Sosyal güvenlik açığı, vergi ve prim kaybından kaynaklanır.

• Sosyal güvenlik sisteminde çalışan ve emekli arasında dengesizlik yaratır.

• Primsiz ödemeler artıyor.

• Kaynak dağılımında etkinliğin ve gelir dağılımının bozulmasına neden olur.

• Ekonomide kurumsallaşma eğilimi azalır.

• Ekonomik verilerin güvenilirliğini tehlikeye atar ve ekonomik kararların öngörülen etkilerini azaltır.

İşverenlerimize önemli bir hatırlatma sağlamak istiyoruz!

Bir işçiyi altı ay sigortasız çalıştırmak, ödeyeceğiniz primin beş katıdır. Ayrıca, sigortasız bir işçinin kaza geçirmesi, çalışamaz duruma gelmesi veya ölmesi durumunda, sigortalının yakınlarına ve sigortalının kendisine ait tüm masrafları ödemeniz gerekebilir.

Bir işçinin sigortası olmayan bir gün bile çalıştırılması durumunda, 2023 yılına kadar aylık en az 26.829 TL idari para cezası uygulanabilir. Ayrıca, bu çalışmalar için bildirilmeyen primler gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilmektedir.

UNUTMAYIN!

Sigortalı işçi çalıştırır, düzenli olarak prim öder ve gerekli belgeleri SGK’ya yasal süresi içinde iletirseniz, sigorta prim teşviklerinden yararlanabilirsiniz.

BİLGİ EDİNME VE ŞİKAYET ETME YOLLARI

Çalışanların çalışmalarının işverenleri tarafından bildirilip bildirilmediğini veya hangi kazanç seviyesinden bildirildiğini kısa sürede öğrenebileceği birçok yöntem vardır.

Bunların:

PTT’den aldığınız e-devlet şifresi ile www.turkiye.gov.tr adresinde sorgulama yapabilirsiniz.

• Her zaman “ALO 170” Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi’ni arayabilirsiniz.

Yine, il ve ilçelerde bulunan sosyal güvenlik il müdürlüklerine veya sosyal güvenlik merkezlerine başvurarak, sigortalı işçi çalıştırılıp çalıştırılmadığı ve hangi kazanç seviyesinden bildirildiği kısa sürede öğrenilebilir.

Çalışanlar şu yollarla Sosyal Güvenlik Kurumu’na ihbar ve şikayetlerini iletebilir:

Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi’nin telefon numarası “ALO 170″dir.

Şikayetlerinizi en yakın il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine iletebilirsiniz.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) aracılığıyla şikayet, şikayet, ihbar, görüş ve önerilerde bulunabilirsiniz.