Türk Veteriner Hekimleri Birliği’nden Uyarı, Yaşatacağız!

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı iş birliğiyle Hayvanları Koruma Kanunu’na ilişkin yeni bir yasa değişiklik tasarısı hazırlandığını basından öğrenmiş bulunuyoruz. Bu teklifin önümüzdeki haftalarda TBMM’ye sunulması bekleniyor.

Ancak, değişiklik taslağı hazırlanırken Türk Veteriner Hekimleri Birliği veya diğer meslek odalarımızın görüşleri alınmamıştır. Basındaki haberlerden edindiğimiz bilgilere göre, bu taslak daha önceki değişiklikler gibi sahadan ve bilimsellikten uzak, uygulanması zor ve toplum vicdanını rahatsız eden düzenlemeler içermektedir. Bu durumun ülkemize bu alanda 20 yıl daha kaybettireceği endişesini taşıyoruz.

Geçmişten Günümüze Hayvan Koruma Yasası 2004 yılında çıkan 5199 sayılı Hayvan Koruma Kanunu öncesinde, sahipsiz hayvanlar insani olmayan yöntemlerle yok edilmekteydi. Ancak, gelişen toplumsal bilinç ve itirazlar sonrası 5199 sayılı kanun çıkarıldı ve her türlü itlaf yasaklandı. Kanun, yerel yönetimlere sahipsiz hayvanların sağlıklı yaşamaları ve refahlarını sağlama görevini verdi. Ancak, yerel yönetimler bu yükümlülüklerini büyük ölçüde yerine getirmemiştir. Seçimden seçime sahipsiz hayvanları hatırlayan yerel yönetimler, bu sorumluluğu veteriner hekimlerin üzerine bırakmıştır.

Cezai Yaptırım Eksikliği ve Popülasyon Artışı Sahipsiz hayvan popülasyonunun artmasının en büyük nedenlerinden biri, yerel yönetimlere Hayvanları Koruma Kanunu’nun herhangi bir cezai yaptırım getirmemesidir. Kanunun 2021 yılındaki revizyonu da cezasızlığı devam ettirmiştir. “Geçici Madde 4” hükmüne rağmen yerel yönetimlerce gereken adımlar atılmamıştır. Bu nedenle, sahipsiz hayvanların popülasyonu artmıştır.

Ötanazi ve İtlaf Tehlikesi Gündemde olan yasa değişiklik tasarısında, sahipsiz hayvanların barınaklara toplanması, kısırlaştırma yerine dişi-erkek olarak ayrılması ve sahiplendirilmeyenlerin ötanazi ile öldürülmesi önerilmektedir. Bu düşünce, 2004 yılı öncesi sokaklarda yapılan itlaflardan hiçbir farkı yoktur. Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (WOAH) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO), kuduz kontrolü açısından sahipsiz köpeklerin itlaf edilmelerine geniş ölçüde karşı çıkmaktadır.

Veteriner Hekimlerin İlkeleri ve Ötanazi Uygulamaları Hipokrat’tan günümüze evrensel hekimliğin en önemli değerlerinden biri “önce zarar verme” ilkesidir. Veteriner hekimler, aldıkları eğitim ve ettikleri meslek yemini gereği tedavi ile ötanaziyi mümkün olduğu kadar geciktirir ve hayvan refahını sağlamak için çaba harcarlar. Ötanazi sadece veteriner hekimler tarafından uygulanabilir ve sağlıklı bir hayvana uygulandığında katliamdan başka bir anlam taşımaz.

Türk Veteriner Hekimleri Birliği’nin Çözüm Önerileri

• Büyükşehir Belediyelerinde Veteriner Halk Sağlığı Daire Başkanlığı ve diğer belediyelerde Veteriner İşleri Müdürlüğü kurulmalıdır.
• Nitelikli ve yeterli sayıda personel istihdam edilmelidir.
• Geçici Bakımevleri için veteriner hekim, hayvan sağlığı yardımcı personeli ve işçi personel bulunmalıdır.
• Kısırlaştırma çalışmalarında veteriner fakülteleri ve serbest veteriner hekimlerden destek alınmalıdır.
• Kontrolsüz üreme ve denetimsiz ticari satışlar önlenmeli, üretim yapılacaksa ilgili bakanlık ve veteriner hekimlerin denetimi ile yapılmalıdır.
• Sahipsiz hayvanların sokaktan sahiplenilmesi özendirilmeli, sahiplenme süreci kolaylaştırılmalıdır.
• Yaşlı, zayıf, engelli hayvanlar bakımevlerinde kalmalıdır.
• Hayvan sahiplenme şartları yeniden düzenlenmeli, sokağa terk edenlere ciddi yaptırımlar uygulanmalıdır.
• Kırsal yerleşim alanlarındaki hayvanlar denetim altına alınmalıdır.
• Sahiplendirme özendirilmeli, devlet desteği sağlanmalı ve şirketler ile kamu kurumları hayvanları sahiplenmelidir.
• Sivil toplum örgütleri ve gönüllülerden yardım alınmalı, destekleri istismar eden kişi ve kurumlar denetlenmelidir.

Türk Veteriner Hekimleri Birliği olarak, sahipsiz hayvanların itlafına sebep olacak her türlü uygulamanın karşısında olduğumuzu ve bu uygulamaların hayvan refahı açısından kabul edilemez olduğunu kamuoyuna saygı ile duyuruyoruz. Bu yasa tasarısı son halini almadan önce, akademik meslek olarak görüşlerimizin alınması gerektiğini önemle vurguluyoruz.

Türk Veteriner Hekimleri Birliği ve Veteriner Hekim Odaları